Sudan'daki Arap Sakızı

Geçen 16 Şubat’ta, Soudan Tribune gazetesinde Sudan’ın Dünya üretiminde birinci olduğu bir ürün hakkında makale yayınladı: Arap Sakızı. « Resmi kaynaklara göre Sudan 2013 yılında ABD’ye 42 ton Arap Sakızı ihraç etti » başlığı altında yayınlanan haberde gazete, ne Arap Sakızının ne olduğu, ne onun ülke için öneminden ve ne ABD ve Sudan arasında sürdürülen ticari ilişkiden söz etmeksizin sadece genel bilgilerle yetiniyordu. Arap Sakızının yaşamsal önem taşıdığı başta gelen şirketin adını anmaktan özellikle kaçınıyordu: Coca Cola.

Arap Sakızı öylesine önemli bir ürün ki Sudan’da bunun için G.A.C. adında bir Arap Sakızı Konseyi dahi kurulmuş durumda. Stratejik ve çok önemli bir hammadde durumundadır. G.A.C.’ın Genel Sekreteri Abdülmacit Abdülkadir, 2013 yılında Sudan’ın ABD’ye 103 milyon ABD doları karşılığı toplam 42 ton Arap Sakızı ihraç ettiğini kamuoyuna açıkladı. Aynı açıklamada « ABD’nin Sudan’dan dolaylı yollarla Arap Sakızı ithal etmeye devam ettiği » vurgulanarak, 2014 yılında 55 tonluk ihracat yapılmasının hedeflendiğini belirtti.  

Makalede « Sudan’ın 1993 yılından beri ABD’de terörizmi destekleyen ülkeler listesinde » olduğu ve « Sudan’ın 1997 yılından beri dünya ölçeğinde ekonomik yaptırımlara konu olduğu »anlatılıyor. « Bu arada, 2010 yılında ABD tarımsal donanım ve hizmetler alanında yaptırımların kaldırıldığını ilan etti ki bu da düzineye yakın şirketin ihracat lisansı elde etmesine olanak tanıdı ».

Sudan Hükümetinin bazı üst düzey yetkilileri, bazı ülkelerde « Sudan’da tarımsal yatırımlar » gerçekleştirme izni alma yoluyla « birçok ABD’li şirketin yargı kararları türeterek ekonomik yaptırımları aşmayı başardıklarını » uzun süreden beri beyan etmektedirler.

Makalenin son bölümünde « Kuzey Amerika piyasasında önemli bir hammadde olan Arap Sakızı sayesinde, Sudan’ın yaptırımların kaldırılması yönünde ABD üzerinde baskı kurmayı başardığını » vurguluyor. « ABD Arap Sakızının gıda ve ilaç endüstrisi için önemli bir hammadde olmasından dolayı, bu kalemi yaptırımlar listesinden çıkardılar ».

Olan bitenin ardında hangi acı gerçek gizleniyor?

Arap sakızı gıda ve ilaç endüstrisinin önemli bir bileşeni. Burada yoğun olarak tüketilen birçok gıda maddesinde var olan E414 adlı katkı maddesi söz konusudur. Bu madde aynı şekilde akışkanlık vermek ya da jelatinli şekerler veya diğer şekerlemelerin üretiminde kalınlaştırıcı ve kıvam koyulaştırıcı olarak da kullanılmaktadır. Bu madde aynı zamanda boyalarda, boyacılıkta, çözücülerde, yapıştırıcılarda, sigara kağıdında, ilaç kaplamalarında, krem sakızlarda, havai fişeklerde kullanılmaktadır. Ancak Arap Sakızının dünyadaki başlıca tüketicisi Coca-Cola’dır. Muhtemelen esrarengiz gizli formülü nedeniyle her ne kadar internette kesin rakamlara ulaşmak biraz zor da olsa, bu içecekte en az şeker kadar kullanılmaktadır.

Akasya sakızı olarak da tanınan bu madde, her ne kadar Arap Yarımadasında da yetiştiriliyor olsa da özellikle Senegal’den Somali’ya uzanan Sahil (Sahel) bölgesinde üretilmektedir. Öte yandan, örneğin 2007 yılı üretim verilerine bakarsak, Sudan, Çad ve Nijer ülkeleri kendi başlarına dünya üretiminin %95’ini karşıladılar. Yıldan yıla değişebilmekle birlikte, Sudan yıllık olarak dünya üretimini yaklaşık %80’ini karşılamaktadır.  

Soudan Tribune’de yayınlanan bu makalede, satırlar arasına sıkışmış bazı ilginç bilgilere de ulaşabilmek mümkün:

-Makalede sözü geçen Sudan baskısı 2007 yılında, Sudan’ın ABD Büyükelçisi bir basın toplantısı sırasında bir Cocal-Cola kutusunu hava kaldırıp, eğer ülkesine karşı uygulanan ekonomik yaptırımlar kaldırılmazsa ABD’ye Arap Sakızı tedarik etmemekle tehdit etmesiyle ortaya çıkmıştır. İlginçtir ki kaldırılan tek yaptırım bu « tarımsal ürün » ile ilgili olmuştur. Büyükelçinin aynı yıl görevden alınması dışında bu tehdidin çok da etkili olduğunu söyleyemeyiz.

-Bu hammadde ticaret en büyük bölümü karaborsa üzerinden yani yasadışı olarak gerçekleştirilmektedir. Makalede kullanılan « resmi » deyimi Sudan hükümeti kaynaklı rakamların temel alınmasından dolayıdır, halbuki eğer kayıt dışı, resmi olmayan rakamlar muhasebeleştirilse bu rakamlar muhtemelen binlerle çarpılırdı. Yıllık Arap Sakızı talebi 60 000 tondur. Oysaki Sudan bunun %80’nini üretmekte ve Coca-Cola da büyük bölümünü tüketmektedir. İhracat, ithalat ve bundan elde edilen karlarla ilgili resmi rakamlarda dikkat çekici boşluklar bulunmaktadır.

-Afrika ülkelerinde petrol ve doğalgazın dışında, -şiddetli- yeni sömürgeci talan ve savaşlara yol açan başka hammaddeler de vardır.

-Coca-Cola öylesine güçlü bir kurumdur ki ABD hükümeti hammadde ihtiyacını karşılamak üzere uluslararası yasaları değiştirme yoluna gidebilmiştir.

-Sudan medyaları Coca-Cola’nın adını dahi anmaktan çekiniyorlar. Elde bir kolayla birlikte hayatın mutluluktan ibaret olduğunu söyleyerek kendini pazarlayan bu şirket, gerçek yaşamda mutluluktan daha çok korku yayıyor gibi görünüyor.  

Özgün kaynak : http://africaenmente.blogspot.be/2014/02/la-goma-arabiga-de-sudan-la-chispa-de.html?spref=fb