Alex Lowe
Alex Lowe (doğum ABD Maryland 24 Aralık 1958-ölüm Tibet Shishapangma 5 Ekim 1999) ABD’nin kuzeybatısındaki Montana eyaleti kökenli olan Alex Lowe, 1960’lı yılların Amerika’sında geçen gençliğinde oldukça başarılı bir öğrenciydi. Bozeman’daki Montana State University’de Kimya Mühendisliği okumak üzere burs kazandı. Burada iki yıl okuduktan sonra uygulamalı matematik diploması elde etti. Ancak Lowe’un matematikçi kariyeri kısa sürmüş ve dünyadaki en iyi dağcılardan biri olarak farklı bir alanda ün kazanmayı başarmıştır. ‘Beyaz Şövalye’ ya da ‘Ayaklı Ciğer’ adı da verilen Lowe özellikle cesareti, alçakgönüllülüğü, yardımseverliği ve dayanıklılığıyla dağcılık dünyasında önemli bir yere sahiptir.
Yerkürenin genelinde çok zorlu tırmanışlar gerçekleştirdi; 1990 ve 1993 yıllarında Everest zirvesine tırmanmayı başardı. Peru’da Taulliraju’nun güneybatı yüzünde yeni bir rota açtı. İlk miks tırmanışlarını Kanada dağlarında gerçekleştirdi. Dönemin miks tekniğini geliştirme olanağı buldu. Özgün stili çok sıkı bir teknik titizliğin yanı sıra eşsiz bir tutkunun da yansımasıdır. Kaya tırmanışındaki becerisi çoğu zaman buz ve miks tırmanış alanındaki başarılarının gölgesi altında kalmıştır. “Big wall” ve serbest tırmanış alanında gerçekleştirdikleri Lowe’un basit bir tırmanışçının niteliklerini fazlasıyla aştığını gösteriyordu.
Yosemite’de, El Capitan’da olduğu gibi A5 zorluk dereceli birçok rotayı tırmandı. 1998’te Lowe Antarktika’da Rakekniven doruğunun ilk tırmanışını gerçekleştirdi. Kırgızistan’daki Ak-Su dağlarında, Lynn Hill ile birlikte batı yüzündeki 4810 metrelik zirvenin ilk tırmanışını gerçekleştirdi. Öte yandan, 5.12d (Fransız zorluk derecesine göre 7c seviyesinde) zorluk dereceli tırmanış rotalarına imzasını attı.
Lowe’un benzersiz fiziksel gücü dağcılar arasında efsaneleşmişti. Kan Tengri’de 3000 metrelik bir rotaya toplam 10 saatte tırmanıp geri inmeyi başardı. Aynı zamanda Teton dağları (ABD’nin kuzeyinde Wyoming’deki Rokcy Dağlarında bulunan 4200-3400 metre yükseklikleri arasında değişen zirveleri olan sıradağlar) büyük traversini, toplam yedi zirveyi 9 saatten az bir sürede rekor bir sürede gerçekleştirmiştir.
1995 yılında Lowe Montana Bozeman yakınlarında Hyalite Kanyon’da devasa bir buzula tırmanırken tutunduğu buzun kırılması sonucu 12 metre aşağıya düştü ve alnı yarıldı. Lowe hiçbir şey olmamış gibi kafasına bir şapka geçirerek kayakla kaymaya devam etti. Çok sonra ancak aşağıya kadar kayakla inişini gerçekleştirdikten sonra arkadaşlarının ısrarına dayanamayıp kana batmış giysileriyle hastanenin acil servisine gitti.
Yine aynı yıl Denali (ya da Mount Mc.Kinley, Alaska’da bulunan 6198 metre irtifalı dağ) tırmanışı sırasında, milli parkın kurtarma ekipleri tarafından düzenlenen birçok tehlikeli kurtarma harekatlarına katılmıştır. Burada, bitkin düşmüş ve hipoterminin son aşamasına gelmiş İspanyol dağcı grubundan birçok dağcıyı 6 000 metre yükseklikte sırtında %50 kadar çok dik kar eğimlerinden 400 metre aşağıya, helikopterin inebileceği bir irtifaya kadar indirmeyi başarıp yaşamlarını kurtarmıştır.
Sıra dışı dağcı aynı zamanda Amerikan kıtasının tanıdığı en iyi kayakçılardan biridir. Hidden Peak’i 7400 metre irtifadan itibaren kayakla inmeyi başarmıştır.
1999 yılında Alex Lowe dünyanın 14ncü en yüksek dağı olan Shishapangma (8046 m) zirvesine tırmanırken talihsiz bir şekilde çığ altında kalarak yaşamını yitirdi. Elit kayakçılardan oluşan üçlünün amacı 8000’lik bir zirveden, Polonya-İsviçre güney yüzünden kayakla inmeyi başaran ilk Amerikalılar olmaktı. Amerikan ekspedisyonunun amacı zirveden itibaren kayakla iniş gerçekleştirmekti. Ana kampa kadar yaklaşık üç hafta süren yaklaşım yürüyüşleri boyunca üçlünün maceraları MountainZone.com sitesine gönderdikleri yazı ve fotoğraflarla dağ tutkunlarına aktarılıyordu. Bir dağcılık malzemeleri markasının destekleyiciliğindeki etkinlikle ilgili NBC belgesel çekimi de gerçekleştiriyordu. 5 Ekim’de ekspedisyon farklı bir rotanın arayışında iki ekibe ayrıldı. Lowe, Anker ve Bridges’ten oluşan ekip düz bir buzul hattını aşarken 1800 metre üzerilerinden bir serak (buzul kopması) oluştu ve hızla üzerilerine düşmeye başladı. Lowe’un ekibi başlangıçta çığın kendileri için tehlike oluşturmayacağını düşünüp aşağıdan doğa olayının fotoğraflarını çekmeye başladılar. Ancak kütle aşağıya doğru indikçe büyüyüp ve hız kazanmaya başlayınca (yaklaşık saatte 100 mil kadar), hedef olacaklarını anladılar ve Lowe hızla koşmaya başlayan ekibi bağırarak uyardı. Anker’e göre, Lowe ve Bridges bir yarığa atlayarak kurtulmayı denediler. İleri ana kampın üst taraflarında 5800 metre civarında oluşan 150 metre genişliğindeki çığ Alex ile birlikte Dave Bridges ve Conrad Anker’i da sürükledi. Çığdan sadece Conrad Anker kurtulmayı başarabildi. 3 metre derinliğindeki kar ve buz içerisinde 20 saat süren aramalar sonuç vermedi.
Lowe geride daha sonraları Anker ile evlenecek ressam eşi Jeniffer Leigh Lowe ve Max, Sam ve Isaac adlarında üç erkek çocuk bıraktı. Onuruna kurulan vakıf (ALCF) öncülüğünde Nepal’da yerli halka ve şerpalara dağcılık eğitimi veren çok yararlı bir kurum olan Khumbu Dağcılık Okulu (KCS-Khumbu Climbing School) kuruldu.
İlk kez tırmanma başarısını gösterdiği zirveler:
Rakekniven, Antarktika, 1997
Great Sail Peak, Baffin Adaları, 1998
Yeni Açtığı Rotalar:
Mount Hunter's Moonflower Buttress, Alaska
Kwangde Nup, Nepal, 1989
Kusum Kanguru, Nepal, 1990
Northwest Chimney, Grand Teton, Wyoming, 1991
Peak 4810, Ak-Su dağları, Kırgızistan, 1995
Great Trango Tower, Pakistan, 1999, Kuzey Batı yüzü
Belli başlı tırmanışları :
Matterhorn (İsviçre Alpleri)
K2, Pakistan, Çin, 1986
Mount Everest, Güney Yüzü rotası, Nepal, 1990 ve 1993 (1994’te Kangschung Yüzü tırmanışı)
Gasherbrum IV, Pakistan, 1992
Khan Tengri, Kırgızistan (Ağustos 1993), 10 saatte 8 dakika süren solo tırmanış
Aconcagua, Arjantin, 1993 ve 1994
Annapurna, Nepal, 1996
Mount Rundle, Canadian Rockies, 1996, "Troubled Dreams"
İlk kez kayakla inme başarısını gösterdiği dağlar:
Hellmouth Kulvarı, Alex Lowe Peak (formerly Peak 10,031), Montana, 1997
Kuzey batı Kulvarı, Middle Teton, Wyoming, 1992
Enclosure Kulvarı, Grand Teton, Wyoming, 1994
Alex, dağcılıkta eşit koşullarda bir yarıştan söz etmenin ve bunu maddi olarak ölçmenin zorluğu karşısında her ne kadar ‘en iyi dağcı’ nitelemelerinden hoşlanmasa da, dağcı arkadaşlarının değerlendirmesine göre son dönemlerin en dayanıklı ve güçlü dağcılarından biriydi Lowe.
Dağa, zirvelere onları 'yenmek', 'zapt etmek' için değil, 'insan varlığının yanında o kadar büyük, anlaşılmaz gizemli görkemleri içerisinde kaybolmak' için çıkan doğayla uyum içerisinde bir yürek...
NOT :
Bu arada usta İtalyan dağcı Walter Bonatti (http://www.osmansoysal.com/yazilarim/daclk/23-druyu-yenmek.html) 81 yaşındayken 13 Eylül 2011’de Roma’da yaşama veda etti. Onu da anmayı unutmayalım.
(Bilgiler wikipedia’dan derlendi.)