Milagro Sala
Halk önderi, kızılderili ve kadın olduğu için tutsak edilen Milagro Sala
Mauricio Macri’nin Arjantin Cumhurbaşkanı olarak seçilmesi toplumsal aktivistlere karşı birçok davanın açılmasına neden oldu. 16 Ocak 2017’de, Jujuy’daki Tupac Amaru Hareketinin tarihi simgesi Milagro Sala’nın keyfi olarak tutuklanmasının birinci yılı doldu. Milagro ve Tupac Amaru Hareketine yönelik suçlamalarla birlikte, Arjantin’deki sınıf mücadelesine yönelik giderek artan yargılanmalara ve daha iyi bir dünya için mücadele edenlere karşı yoğun bir medyatik kampanyaya tanık oluyoruz.
Kirchner’ciliğe karşı bir siyasi dava
Mahkeme Aralık ayı sonunda, 2009 yılında Ekonomik Bilimler Meslek Konseyi Merkez binası önünde yapılan bir protesto gösterisi sırasında -Tupac Amaru liderinin katılmadığı- Vali Morales’i « tehdit » etmek suçundan Milagro Sala, Graciela Lopez ve Gustavo Salvatierra’ya verdiği üç ve iki yıllık hapis cezalarını onadı. Bu karar sonrasında, yöneltilen başka suçlamalara ilişkin açılan başka soruşturmalar da birbirini izleyecektir.
Bir kişisel intikama dönüşen olayda o zamanlar senatör olan Vali Morales, Sala’yı düzenlenen gösterinin kışkırtıcısı olmakla suçluyor ve altı yıl hapisle cezalandırılmasını talep ediyordu. Vali onu aynı zamanda halen soruşturması devam eden başka gerekçelerle yolsuzlukla suçladı ve aynı şekilde yargının ve medyanın saldırısının kurbanı olan Cristina Kirchner’in onun peşinden cezaevine girmesi gerektiğini açıkladı.
Milagro Sala’nın Jujuy Eyaletinde suçlanması ve maruz kaldığı zulüm, aslında kooperativizm sayesinde en yoksullara yönelik yardım programını başarıyla uygulayan Tupac Amaru örgütünü hedef alan bir saldırıdır. 2001’de yaşanan ekonomik kriz bağlamında, Tupac Amaru, « bir bardak süt » benzeri bir gıda ve kahvaltı dağıtım kampanyasını başarıyla örgütledi.
Nestor Kirchner’in seçimleri kazanmasıyla birlikte Milagro Hükümetin de desteğini arkasına aldı ve Tupac Amaru Hareketi inşaat malzemeleri üretimine yönelik kooperatiflerin kurulması için mali destek elde etti. Böylece Tupac Amaru tarihsel olarak oldukça geri kalmış, sefaletin hüküm sürdüğü bir bölgede 6 000 konut inşa etmeyi başararak bir toplumsal ihtiyaca cevap vermiş oldu. Bu rakam Jujuy Hükümetinin tamamladığı inşaat sayısının üzerindedir ve çok daha düşük maliyetlidir. Bütçeden artan paralarla sağlık merkezleri, ilkokullar ve hatta bir havuz olmak üzere farklı kamu hizmet binaları da inşa edilebilmiştir.
Milagro Sala birçok fırsatta neo-liberalizm yıllarının ürünü olduğunu ve toplumsal eyleminin, kendisinin de bizzat çocukluğunda yaşadığı sefalet ve acılardan doğduğunu ve bu koşulların kendini adaletsizliğe karşı mücadeleye adaması kararı vermesinde etkili olduğunu anlatıyor. Aralık ayı sonunda Tupac Amaru’ya karşı hazırlanan iddianame açıklandığında, Milagro Sala şu açıklamayı yaptı: « Bu karar adaletsizdir. Bu, Gerardo Morales’in (Jujuy Valisi) adaletidir. Pişman değilim, ben siyahilere (yani yoksullara –çev.notu) özsaygı kazandırdım » 1.
Toplumsal baskının laboratuarı Jujuy
Milano Sala’nın tutukluluğu ve aleyhinde açılan davayla birlikte gözlemlenen kural dışılığın, yasal süreçlerin ihlali ve anayasal güvencelerin yokluğunun altını çizmemiz gerekir. 16 Ocak 2016’da Yargıç Gutiérrez, « konaklama »dan dolayı açılmış olan bir davada Milagro Sala’nın tutuklanması kararı verdi. Öte yandan « yasadışı konaklama » suçlaması, Macri Hükümetinin görev süresinin başlarında içeriği anayasaya aykırı olduğu için uzmanlar tarafından şiddetle karşı çıkılan bir « baskı yasasına » dayanıyor.
Milletvekili Juan Manuel Esquivel’e göre bu yasa, « toplumsal muhalefeti denetim altına almak için oluşturulmuş bir düzenektir ». Ona göre « toplumsal örgütleri hareketsiz hale getirmek için toplumsal baskıyı, suçlamayı ve parçalara ayırmayı hedefleyen bir siyasi strateji » söz konusudur 2. Bu yolla, yoksulluktan, işsizlikten v.s. söz etmek yerine bir « protesto suçundan » söz etmeye varıyoruz. Esquivel bu bağlamın grev günleri sayısının düşülmesine imkan veren bir yasanın kabul edilmesine uygun bir ortam yarattığını ortaya koyuyor.
Bu suçlama sadece gösteri yapma hakkına aykırı olmakla kalmıyor. Ayrıca olay yerinde bulunmadığı için Milagro’nun bununla suçlanması mümkün değildir. Öte yandan eylem tüzel kişilik olarak haklara sahip bir örgüt tarafından üstlenildi. Bu gerekçelerle Hakim Gutérriez sadece 10 gün sonra tahliyesine karar vermek zorunda kaldı.
Ancak Milagro’nun tutukluluk hali devam ediyor çünkü « gasp, yasadışı örgüt kurmak, zimmete para geçirme » suçlamasıyla kendisine yönelik bir başka dava açıldı. Gazeteci Horacio Verbitsky’ye göre, şüpheli kanıtların ortaya çıkması ve savcılarla sanıklar arasındaki karşılıklı suçlamalar, « Morales’in Jujuy’unda eski alışkanlıkların yeniden yaşandığına örnek » oluşturduğu şeklinde yorumlanıyor.
Eş zamanlı olarak, « aynı Milagro Sala gibi yasadışı örgüt kurmak ve yolsuzluk suçlamasıyla hakkında soruşturma açılan ve ancak Milagro Sala aleyhinde ifade verince çocuklarıyla birlikte serbest bırakılan » milletvekili Mabel Balconte’nin özel durumunu da bize anlatıyor 3.
Birçok gözlemci, Radikal Partili Jujuy Eyalet Valisi tarafından doğrudan atanan Yargıç Ustarez Carrillo’nun tarafsız olmadığına dikkat çekiyor. Gerçekten de Macri’nin iktidara gelmesi sayesinde bu görevde bulunan Geraldo Morales, Tupac Amaru sorumlusunun açık düşmanıdır.
18 Ağustos 2016’da, Yoksullar için Seçenek hareketi üyesi 70 Arjantinli rahip, topluca açlık grevine giderek Milagro Sala’nın tutuklanmasını protesto etti 4. 27 Ekim 2016’da Birleşmiş Milletler keyfi tutuklamalar Çalışma Grubu Macri Hükümetine « Milagro Sala’nın derhal serbest bırakılması » çağrısında bulunan bir mektup gönderdi 5. Bu karar sayesinde kendilerine karşı yöneltilen birçok suçlamadan herhangi biri nedeniyle kendilerini cezaevinde bulan altı Tupac Amaru üyesi serbest bırakıldı. Fotoğrafçı Gimena Tur ile birlikte gazeteci Majo Malavarez, « Todxs somos Milagro » kampanyasını destekliyorlar. Malavarez, « Arjantin sağı ve egemen medyalar tarafından Milagro’nun, Tupac Amaru’nun ve tüm toplumsal önderlerin yüzünün şeytanileştirilmesi sürecinin tiksindirici ve ölçüsüz bir boyuta ulaşmış olmasına » isyan ediyor 6.
Malvarez aynı şekilde kampanyaya bu ismin verildiğini çünkü « halk hareketlerini karakterize eden bir şey varsa o da kendini başka bir kişinin yerine koyabilme yeteneğidir. Böylece Milagro Sala’nın yüzünün başrolü oynadığı saga aracılığıyla, onun serbest bırakılmasını talep ediyor ve kendini büyük bedeller ödeyerek elde ettiğimiz özgürlüğe, eşitliğe ve demokrasiye adayan ve ona candan bağlı olan herkesi bize katılmaya çağırıyoruz. Milagro’nun ve yoldaşlarının tutsak edilmesini önemsiz görmemeli ve Kolla (Şili ve Kuzey- Batı Arjantin yerlisi-ç.n.), kadın, yoksul ve halk önderi olduğu için cezaevinde olan Milagro’nun derhal serbest bırakılmasını bıkıp usanmadan talep etmeliyiz ». Malvarez girişimi tüm Arjantin’i olduğu kadar İsviçre, Kanada, Fransa, İspanya, ABD, Kolombiya, Meksika, Brezilya gibi birçok dünya ülkesini dolaştı.
Milagro Sala’ya karşı açılmış olan dava, Mauricio Macri Hükümetinin içerisinde bulunduğu ahlaki çöküntü durumunun ve neo-liberalizmin en karanlık yıllarına doğru geri gidişinin simgesi haline dönüştü.
Alex Anfruns
Notlar:
1 Milagro Sala debera pagar una multa por el acampe en Jujuy, El Litoral, 30 Aralık 2016.
2 Juan Manuel Esquivel, discussion sur la criminalisation de la contestation sociale, San Salvador de Jujuy İnsan ve Toplumsal Bilimler Fakültesi, 2 Kasım 2016.
3 Horacio Verbitsky, Suicidio a golpes del estado de derecho, Sayfa 12, 11 Aralık 2016.
4 Casi 70 curas en opcion por los pobres se suman a la huelga de hambre por Milagro Sala, Politica argentina.com, 17 Ağustos 2016.
5 La ONU le respondio a Morales y volvio a pedir la libertad de Milagro Sala, Perfil.com, 12 Kasım 2016.
6 Yazarla yapılan röportaj, Aralık 2016.
Özgün kaynak: Journal de Notre Amérique, Ocak 2017
(Investig’Action www.investigaction.net sitesinde 15 Ocak 2017 tarihinde Alex Anfruns imzasıyla yayınlanan Fransızca metinden Türkçeleştirilmiştir http://www.investigaction.net/milagro-sala-prisonniere-parce-quindienne-femme-et-leader-populaire/ )